Łukasz Gorczyca, Adam Mazur: Wisła. Z nurtem i pod prąd propagandy

Marian Sobański, Wisła, Sport i Turystyka, Warszawa 1956 (zdjęcie na obwolucie: Centralna Agencja Fotograficzna)

W bogatej i doniosłej historii społecznej Wisły zdarza się bodaj po raz pierwszy, aby jej korytem spławiano książki. Pomysł, by wystawę polskich książek fotograficznych zawęzić wedle kryterium topograficznego do publikacji związanych z biegiem największej w kraju rzeki, wynika nie tylko z nadmiaru intrygującego materiału wizualnego, ale także z przekonania, że najciekawsze dzieła powstawały u nas na styku różnych fotograficznych estetyk i propagandy. Dla tej ostatniej zaś figura Wisły od zawsze była osią narodowego mitu. Ideą wystawy jest zatem ukazanie specyfiki rodzimych photobooków– jak ten gatunek określa się w literaturze anglosaskiej – jako jednego z nowoczesnych narzędzi definiowania tożsamości kulturowej zarówno na potrzeby władzy, jak i w imię obywatelskiego zaangażowania lub artystycznej prawdy.

Na wystawie dominują publikacje z okresu PRL-u. Masowa produkcja książek, w tym wydawnictw albumowych, była jednym z priorytetów ówczesnej polityki kulturalnej. Nasz wybór uzupełniają publikacje sprzed 1945 roku oraz książki wydane po 1989. Zestawione razem ukazują z jednej strony źródła specyficznego języka wizualnego propagandy, a z drugiej jego żywotność. Spacer brzegiem sfotografowanej Wisły pozwala odkryć różne modele konstruowania i dekonstruowania oficjalnego obrazu rzeczywistości. Dzieła wyjątkowe sąsiadują z edytorskimi kuriozami i ciekawostkami, ale wszystkie okazują się równie fascynujące, bowiem bardziej niż tworzenie kanonu gatunku interesuje nas poszerzanie pola dyskusji o historii fotografii i jej społecznych funkcjach.

Oto więc rejs przez historię kraju – od jego mitycznych i duchowych źródeł, przez modernizację i industrializację, katastrofę Zagłady, mit odbudowy, legendę oddolnych, wolnościowych zrywów, aż po ideologizację oraz estetyzację krajobrazu kulturowego i naturalnego.

Kuratorzy: Łukasz Gorczyca i Adam Mazur 

Łukasz Gorczyca, historyk sztuki, współtwórca – wraz z Michałem Kaczyńskim – magazynu artystycznego „Raster” (1995–2003), a następnie galerii i wydawnictwa o tej samej nazwie. Kurator i autor publikacji o sztuce. Współautor powieści W połowie puste. Życie i twórczość Oskara Dawickiego (2010) oraz książki D.O.M. polski (2012). 

Adam Mazur, historyk sztuki i amerykanista, wykładowca na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Kurator i autor publikacji o sztuce i fotografii, m.in. książek: Kocham fotografię, Historie fotografii w Polsce 1839–2009 oraz Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po roku 2000. Wraz z Jakubem Banasiakiem i Karoliną Plintą prowadzi magazyn „Szum”.

Łukasz Gorczyca i Adam Mazur od 2013 roku prowadzą badania nad książkami fotograficznymi udostępniane na blogu polishphotobook.tumblr.com

Dom Norymberski

ul. Skałeczna 2

Wernisaż: 17.05.2015, 15.30

Czas trwania wystawy: 16.05–14.06.2015

wt–nd 12.00–19.00

04.06 nieczynne

wstęp wolny